Osiedle górnicze Piaski

Osiedle górnicze Piaski.

Piaski to osada górnicza, która powstała w związku z odkryciem w Czeladzi złóż węgla kamiennego. Pierwsze, bezskuteczne próby poszukiwania węgla podjęto tu w 1860 r. Po 1867 r. uruchomiono na Piaskach szyb wydobywczy "Ernest" i szyb odwadniający "Michał". Pierwsza kopalnia w Czeladzi nosiła nazwę "Ernest-Michał" lub "Piaski". W 1879 r. kopalnię kupili Francuzi i nazwali ją "Czeladź". Powstały nowe szyby wydobywcze. W 1945 r. kopalnia została znacjonalizowano a w 1973 r. połączono ją z kopalnią "Milowice". Odtąd nosiły wspólną nazwę "Milowice - Czeladź". Następnie w 1976 r. połączono ją z kopalnią „Saturn”, nadając im wszystkim nazwę „Czerwona Gwardia". W 1990 r. „Czerwona Gwardia” powróciła do nazwy "Saturn". Kopalnię zamknięto w 1996 r.

W latach 1882 - 1885 francuscy właściciele wybudowali osiedle górnicze. Ilość budynków mieszkalnych szybko wzrastała, szczególnie w okresie międzywojennym, tworząc tzw. Starą Kolonię, Nową Kolonię, Białe Domy i Betony. Powstały też: pałacyk zarządcy, kościół w stylu wczesnoromańskim, szkoły, przedszkole, klub, Sokolnia i boisko sportowe. Zbudowano nowoczesną i funkcjonalną osadę.

Kolonia Piaski - budynki pokopalniane - została objęta ochroną wojewódzkiego konserwatora zabytków, jako przykład typowego osiedla robotniczo-urzędniczego z lat przedwojennych.

Jak wytłumaczyć pochodzenie nazwy „Kolonia Piaski”?
Z łaciny - colonia to osiedle, a z francuskiego - colonialisme to osadnicy, jak również organizowanie osiedli w krajach obcych. Przyjąć chyba należy, że nowa nazwa kolonii Piaski powstała nie z łaciny, lecz z francuskiego, gdyż to właśnie Francuzi byli założycielami zarówno kopalni "Czeladź" jak i osiedla mieszkaniowego .

Zapraszam na spacer po Piaskach. Niektóre z przedstawionych poniżej fotografii zostały wykonane przez naszych starszych kolegów (absolwentów szkoły) w 2002 roku, na potrzeby szkolnej wystawy fotograficznej poświęconej zabytkom czeladzkim.

Kolonia Piaski. Szkoła przy ulicy Kościuszki. Fotograf - Bracia Altman. Sosnowiec, fot. z 1920 r. Kserokopia pocztówki wydanej nakładem Towarzystwa Bezimiennego Kopalń Węgla „Czeladź”. Kserokopia pocztówki ze zbioru ZS nr 1.

Fot. Tomasz Gwiazda. 14.04.2011 r.

Fot. Paweł Marszałek. 14.04.2011 r.

Kopalnia Czeladź. Klub Urzędników - Club des Employes. Fotograf - Bracia Altman. Sosnowiec, fot. z 1920 r. Pocztówka wydana nakładem Towarzystwa Bezimiennego Kopalń Węgla „Czeladź” w latach 20 –tych XX w. Ze zbiorów Muzeum Saturn.

Fot. Paulina Barańska. 14.04.2011 r.

Kolonia Piaski. Ulica Marszałka Focha (obecnie ul. 3-go kwietnia). Fotograf - Bracia Altman. Sosnowiec, fot. z 1920 r. Pocztówka wydana nakładem Towarzystwa Bezimiennego Kopalń Węgla „Czeladź” w latach 20 –tych XX w. Ze zbiorów Muzeum Saturn.

Fot. Tomasz Gwiazda. 14.04.2011 r.

Fot. Paweł Marszałek. 14.04.2011 r.

Kolonia Piaski. Domy urzędnicze. Fotograf - Bracia Altman. Sosnowiec, fot. z 1920 r. Pocztówka wydana nakładem Towarzystwa Bezimiennego Kopalń Węgla „Czeladź” w latach 20 –tych XX w. Ze zbiorów Muzeum Saturn.